
تابهحال برای تمام ما پیش آمده که در مورد هر فردی، واژه حواسپرت،
رابه کار ببریم. اما این اتفاق در مورد کودکان و دانشآموزانی در سنین پایینتر
بیشتر اتفاق میافتد. مشکلات تمرکز حواس، به دلایل گوناگون و بسته به شرایط و
موضوعات مختلفی در کودکان اتفاق میافتد. یکی از اصطلاحات رایج که در مورد اینگونه
کودکان زیاد به کاربرده میشود، بیشفعالی است. یعنی کودکانی که به دلیل فعالیت
زیادی که در کنار و یا هنگام درس خواندن دارند، و
نیز بیتوجهی به کار اصلی یعنی درس خواندن و مطالعه، قادر به جمع کردن حواس و
تمرکز نمیباشند. البته باید توجه داشت که نقص توجه و کمدقتی را همواره نمیتوان
به بیش فعالی نسبت داد. و مورد قابل توجه دیگر این است که هر کودکی که دچار مشکلات
توجهی و عدم تمرکز میباشد، لزوما محروم از موفقیت نیست. صرفا نیاز به توجه، مراقبت و درمان و رسیدگی دارد.
این اصطلاح، یعنی بیشفعالی زمانی گفته میشود که دانشآموز و کودک ما، پرجنبوجوش، حواس پرتی، بازی گوشی و پرحرفی را هنگام درس خواندن و تایم مربوط
به درس نیز بیش از اندازه استاندارد و بیشتر از دیگر کودکان هم ردهی خود انجام میدهد.
این گونه کودکان، زمانی که انجام کاری را به آنها محول میکنیم و وظیفهی آنها توجه به آن کار است، چنانچه این کار برایشان جذاب نباشد و حوصلهشان با
انجام دادن آن سر برود، و همچون دیگر بازیگوشی هایشان جذاب نباشد، سریع سرد شده و
دست از آن کار میکشند. و دیگر هم به سراغ آن نخواهند آمد. و یا از برگشت به سمت
آن امتناع کرده و مشکل ایجاد میکنند. البته کودکان معمولا سرحال، کنجکاو و فعال
هستند. اما زمانی باید نگران شد که این موضوع از حد و مرز قابل قبول عبور کند.
در ادامه به راهکارهای رفع این مشکل خواهیم پرداخت:
1-انجام بازیهای افزایش تمرکز:
از آنجایی که تمام کودکان به انواع بازی علاقمندند، و از آنجایی که
این حس در این گونه کودکان بسیار بیشتر است، باید اغلب کارهایی که از انجام آنها
فرار میکنند را، به سمت و سوی یک بازی و سرگرمی ببریم. همچون درس خواندن و
یادگیری. اگر بتوان آموزش را با درنظرگرفتن روحیات این کودکان، به گونه ای جذاب
تهیه کرد، و به آنها ارائه داد، افزایش بازدهی مثبت را از جانب آنها خواهیم داشت. پس
بهتر است که کاری کنیم تا فعالیت هایشان بیشتر شبیه بازی شود.
با این کار میتوان تلفنهای هوشمند و بازیهای رایانهای را از آنها
دور کرد. و در عوض بازیهای آموزشی را جایگزین آنها کرد. و کودک را علاقمند به
انجام دادن آن کرد. بازیهایی که حتی تمرکز و هوشیاری را تقویت کند و افزایش دهد.
تحقیقاتی مبنی بر همین موضوع وجود دارد که نشان میدهد بازیهای رایانهای و نیز
تماس با نرمافزارها و بازیهای رایانهای
تمرکز را در کودکان کاهش میدهند. جدا ازاینکه چقدر میتواند تبعات مضری همچون افت
تحصیلی، درگیریهای ذهنی، بیماریهای پوستی و چشمی و نیز افزایش وزن ناشی از کم
تحرکی را در بر داشته باشند.
در راستای افزایش تمرکز و کنترل بیش
فعالی کودکان و دانشآموزان راهکارهایی را میتوان ارائه کرد:
بازیهای فکری و ذهنی:
انجام این بازیها، تمرکز حواس و هوشیاری کودک را در زمینههای مختلف
از جمله مطالعه، یادگیری، و تمرکز برای انجام محاسبات، مسائل ریاضی و نیز به خاطر سپردن و حفظ مطالب
افزایش داده و تقویت میکند. بازیهای آموزشی و نیز بازیهایی چون جورچین، جدول
کلمات، سودوکو، و بازیهای تصویری که میتواند مهارت کودک را در تمرکز روی کلمات ،اعداد
و نیز تصاویر بالا ببرد. بازیهایی که که نیازمند فکر کردن و اندیشه، برنامه ریزی،
تمرکز، دقت، سرعت عمل و استفاده از هوش و حافظه میباشد.
2- مرتب کردن:
نظم دادن و مرتب کردن، با تمرکز رابطهی همسو و نزدیکی دارند. به
عنوان مثال مرتب کردن قطعات برج با لگو، دنبال کردن تصاویر، چیدن میزغذا با دقت،
و اندازهگیری برشهای مقوا و درست کردن کاردستی، مرتب کردن وسایل و اشیا و یا نام
افراد براساس حروف الفبا و دیگر کارهای متنوع از فعالیتهایی هستند که نوعی
تمرین برای افزایش حواس و تمرکز به کودکان کم دقت و کم تمرکز کمک میکنند.
2- محیط را با برقراری آرامش برای کودک مهیا و آماده کنید. البته درک
این مطلب که کودک شما چه نوع ذائقه و روحیهای دارد و تصمیم اینکه محیط آرام باشد
یا پر جنب و جوش، با شما والدین عزیز است. چراکه برخی کودکان در محیطهای آرام و
ساکت راحت هستند و برخی دیگر با قرارگیری در مکانهای نسبتا شلوغ، دل به درس و
مطالعه میدهند.
3- تغذیه سالم:
غذای سالم نیز بر تمرکز و حواس و هوشیاری کودک بیتاثیر نیست. برعکس
خوراکیهای نیمه آماده و یا سرخ شده صنعتی و کارخانهای، که دارای قند و چربی
زائد و نیز نمکی میباشند. و چیزی جز
بیماری به همراه ندارند، خوردن تنقلات طبیعی و ارگانیک، همچون میوه جات، غلات و
سبزیها و حتی شیر به همراه کیک های خانگی و نیز مواد پروتئینی مثل بادام و تخم
مرغ و گوشت باعث سرحال بودن و هوشیاری و در نهایت افزایش تمرکز دانشآموز میشود.
که این مجموعه، حاصلی ندارد جز درک و دریافت بیشتر و پیشرفت تحصیلی و موفقیت.
تحقیقاتی جدید که بر روی تاثیر سبزیجات انجام شده است، حاکی از آن است
که مصرف روزانهی این مواد، و نیز میوههای تازه، به دلیل داشتن آنتیاکسیدان،
علاوه بر تامین سلامتی دانشآموز، قدرت ذهنی کودک و دانشآموز را افزایش میدهد. و
همچنین خوردن وعده غذایی نان تست و لوبیای پخته به عنوان صبحانه قدرت درک کودکان
را افزایش میدهد.
4-استراحت کافی:
دانش آموزان، با داشتن یک بازهی زمانی خواب و استراحت استاندارد و
کافی در طول روز، میتوانند تمرکز بیشتری در طول زمان درسی خود داشته باشند.
5-آماده کردن کودک برای انجام دادن کارهای بعدی و داشتن برنامه ریزی:
برنامهی کارهایی که باید انجام شود را برای کودک خود مشخص کنید. تا
به این کار عادت کرده و بیاموزد که باید برای برنامهها و وظایف خود برنامهریزی
داشته باشد. تا علاوه بر تمرکز بر روی کار خود، مدیریت زمان را نیز در دست بگیرد. این
کار زمانی اهمیت خود را نشان میدهد که کودک کاری را انجام میدهد که برای او جالب
است و از آن لذت میبرد و نمیخواهد از آن دستبکشد و سراغ کاری دیگر برود، اما
زمانی که احساس کند کسی مراقب اعمال اوست و وظیفهای بر عهدهی او قرار داده شده
که مسئولیت مدیریت آن با خودش است، و باید در طول زمان مشخص شده به تمام آن کارها
رسیدگی کند و آن ها انجام دهد، طور دیگری رفتار می،کند.