گاهاً در بعضی خانوادهها شاهد اختلالات تربیتی از سمت فرزندان آنها
هستیم. که طبعا یکی از این اختلالات و ناهنجاریهای اخلاقی-تربیتی ، میتواند
خبرچینی و فضولی کودکان آن خانواده باشد. کنجکاویهای بیشازحد کودکان، فضولی
محسوب میشود. که اگر با توضیح مسائلی که با خبر میشوند نزد دیگران همراه شود،
حالت خبرچینی به خود میگیرد. بودن چنین کودکانی در جمعهای خانوادگی و حتی حضور آنها
در بین افرادی که در حال گفتوگو بر سر بحثی هستند، مانند روشن گذاشتن ضبط صوتی
هست؛ که بعداً تمام این گفتوگوها و اسرار خانوادگی را در بین دیگران پخش خواهد
کرد. از دلایل عمده ی این حالت میتواند نقش نادرست خانواده و تربیت اشتباه
والدین باشد. زیرا از آنجایی که که کودکان درک درستی از مفهوم احترام به حقوق
دیگران ندارند؛ و بدلیل عدم آشنایی با حریم شخصی دیگران، این مسئولیت بر عهده
والدین است که تمامی این نکات اخلاقی و آداب معاشرتی را به کودک خود آموزش دهند.
همچنین والدینی که در حضور کودک از اسرار زندگی خود برای دیگران میگویند، این
عادت نادرست را در وی ایجاد میکنند که مجاز به فاش کردن اسرار خانواده و نیز
دیگران برای بقیه میباشد. و میتواند اطلاعات محرمانه دوستان و خانواده را در
اختیار دیگران بگذارد. اما دلایل دیگری نیز در این موضوع دخیل هستند. بچههایی که
خبرچینی میکنند اکثراً در جریان زشتی کاری که میکنند نیستند. و شاید بازهم به
این علت است که والدین و خانواده، تابهحال به آنها رفتار اشتباهشان را گوشزد
نکردهاند. این رفتار ممکن است در جریان ناراحتی کودک انجام شود. مثل زمانهایی که
کودک از خواهر، برادر و یا دوست خود ناراحت و عصبی است، نسبت به کسی حس حسادت
دارد، برای مطرح شدن میان دیگران دست به این کار میزندو... که خب باید از سمت
دیگران توجیه شود که برای اینکه ناراحتی خود را تخلیه کند، میتواند با کسی که از
او ناراحت است در جریان بگذارد. و اگر هر انگیزهای برای خبرچینی دارد، باید از
راه درست آن عمل کند.
و اما راههای مقابله
با کودک خبرچین چیست؟
·
اگر کودکتان از روی ناراحتی خبرچینی میکند و گفتههای دلش را از این
راه با شما در میان میگذارد، این موضوع را درنظر بگیرید که کودک، خود را از این
راه آرام میکند؛ پس او را بابت این رفتار سرزنش نکنید بلکه با صمیمیت به حرفهای
او گوش دهید و فرد مقابل را نیز قضاوت نکنید و بی طرف باشید. و در موقعیت مناسب به
کودک خود بیاموزید که حرفهایی که او را آزار میدهد، و رفتارهای دیگران را به خود
آنها بگوید و با صحبت کردن مشکل خود را حل کند.
·
تا حد امکان بحثهای خصوصی و در واقع اسرار زندگی و خانوادگی را در
حضور کودک بازگو نکنید. چراکه این طبیعت کودکان است که ماجراهایی که برایشان عجیب
و مهم به نظر میرسد را برای دیگران بازگو کنند. و اگر مجبور به این کار هستید، در
آخر برای فرزندتان قانون مشخص کنید و در عین حال او را قسمتی از این موضوع جلوه
دهید تا اهمیت موضوع را درک کند و در نتیجه خود را موظف بداند که از آن مثل یک راز
محافظت کند. مثلا بگویید:( میدانم که این راز را پیش خودت نگه میداری، خوش حالم
که قانون را میدانی و...) به این ترتیب کودک مورد توجه واقع میشود و دیگر نیازی
نمیبیند که برای جلب توجه دیگران و محبوب شدن؛ رازهای خانوادگی و یا دوستانه ش را
در اختیار دیگران بگذارد.
·
از بهترین روشهای تربیت کودکان و آموختن موضوعی که درک آن برای کودک
دشوار است، عمل کردن به زبان خود کودک یعنی بازی کردن است. به عنوان مثال برای
آموزش راه و روش رازداری، بازی را طراحی کنید که کودک با نگه داشتن یک راز در سینهی
خود قهرمان آن بازی باشد. برای این کار میتوانید وسیلهای را در خانه پنهان کنید
و از او بخواهید جای آن وسیله به کسی نگوید و اگر توانست یک روز این کار را به
درستی انجام دهد، او را تشویق کنید. همچنین میتوانید از داستانهای مرتبط با این
موضوع استفاده کنید.
·
در زمانهایی که فرزندتان در حضور جمع شروع به گفتن سخنانی میکند که
شما از فاش شدن آنها خرسند نیستید؛ نیازی به تنبیه، عصبانیت، تهدید و نصیحتهای
تند نیست. بلکه میتوانید در همان لحظه کودک را از جمع بیرون ببرید و با او صحبت
کنید و نظر شخصیان را به عنوان یک درد و دل با او در میان بگذارید و بگویید که از
این رفتار، و فاش شدن رازهای خانوادگی در برابر دیگران ناراحت میشوید. و از او
راهحل بخواهید تا رازهای خانه را چطور میتوان از دیگران مخفی نگه داشت؟ و یا اگر
موضوعی که در مورد آن صحبت میکند از نظر شما اهمیت چندانی ندارد مثلا در مورد
غذایی که خورده، فیلمی که دیده، و یا جایی که دیروز رفته صحبت میکند؛ در همان
لحظه چند ثانیه به صورت جدی به کودک نگاه کنید و هرگز خود را نبازید. اما اگر کودک
لجبازی دارید که ممکن است از ناراحت شدن شما سواستفاده کند، سعی کنید در برابر او
ضعف نشان ندهید و خود را طوری قدرتمند نشان دهید که از این کار برای آزار دادن شما
صرف نظر کند.
·
از دیگران برای رفع این مشکل کمک بخواهید. ازآنها بخواهید زمانهایی
که فرزندتان در مورد زندگی شخصی و مسائل خانوادگی صحبت میکند؛ هیچ واکنشی نشان
ندهند و بیتفاوت از کنار او عبور کنند.
·
این احتمال وجود دارد که کودک شما صرفاً برای جلب توجه و مطرح شدن
میان جمع این کار را انجام میدهد. پس با کمک همسرتان سعی کنید این خلاء را در
وجود کودک کمرنگ کنید. به کودک بیش تر از قبل توجه کنید و وقت بگذرانید و نکات
مثبت و منفی او را یادداشت کنید و روی در اتاقش و یا کمد لباس بچسبانید. سپس در
برابر حذف کردن عادات بد و یا کم رنگ شدن آنها، به کودک پاداش دهید و در طی این
مسیر همراه و پشتیبان او باشید.
·
با دیدن اولین خبرچینی کودک، با این رفتار او با روش صحیحی برخورد
کنید تا از تکرار دوباره آن پیشگیری شود. و به راحتی از کنار رفتارهای اشتباه
فرزندتان عبور نکنید. چراکه حاصلی جز تربیت فرزندی لوس و بی ادب نخواهد شد.
·
با افزایش اعتماد به نفس در کودک، به او آموزش دهید که خبرچینی در
برابر انتقام جویی، تخلیه کردن عصبانیت و حتی کنجکاوی راه مناسبی نیست. زمانی که
کودک خود را با ارزش و قدرتمند بیابد، نیازی به خبرچینی برای مطرح شدن خود نمیبیند.
·
به کودک آموزش دهید که چه مسائلی را باید با دیگران در میان بگذارد.
مثلا در برابر خطراتی که او و خانواده اش را تهدید میکند، آزارهایی که از سمت
افراد غریبه متوجه او میشود، فریب دادن افراد ناآشنا، تعرض و تجاوز به جسم کودک،
دعواهای شدید، زد و خورد، نیاز به کمکهای اورژانسی و فوری و....
·
سعی کنید خبرچینی فرزندتان را در امور ساده که اهمیتی ندارند و نیاز
به تأمل جدی نیست، کاری کوچک، بیارزش و احمقانه جلوه دهید. طوری رفتار کنید که از
اینکه رفتاری کودکانه مرتکب شده است احساس خجالت کند. مثلا با صدایی کارتونی و
کودکانه مسئلهای را که مطرح کرده به شوخی بگیرید و در آن بزرگنمایی کنید. به عنوان
مثال بگویید: اوه راس میگویی! چه اتفاق یا کار وحشتناکی، آن گناه کار را نزد من
بیاورید وسرش را ببرید!
·
و در آخر اینکه تفاوت بین فضولی و خبرچینی را با امور ضروری که نه
تنها نباید در خود نگه دارد بلکه باید در اولین فرصت به افراد امین و یا به شما
بگوید را برای او روشن کنید.