کودکان بیش فعال، بسیار باهوش و با استعداد هستند. ولی با این وجود. در زندگی تحصیلی و شغلی نمی‌توانند تا حد زیادی موفق شوند. زیرا نمی‌توانند بر چیزی تمرکز کنند و انرژی و استعدادهای سرشار خود را در جهتی درست به کار ببرند. خوشبختانه این مسئله قابل کنترل است؛ و اگر والدین بدانند که چگونه با کودک بیش فعال خود برخورد کنند؛ می‌توانند انرژی و استعدادهای او را به مسیر درست هدایت کرده و زمینه موفقیت‌های او در آینده را فراهم کنند.
علائم بیش فعالی کدام‌اند؟
۱_ مشکل در سازماندهی وظایف.
۲_ پرت شدن حواس، اجتناب از انجام کارهای سختی که نیاز به تلاش دارند، ناتوانی در حفظ توجه به یک کار و مشکل در دنبال کردن یک کار تا انتها.
۳_ بیش از اندازه صحبت کردن و ناآرامی در کودک.
۴_ اصلی ترین علامت آن وجود الگوی مداومی است که در عملکرد یا رشد کودک اختلال ایجاد می‌کند. معمولاً علائم بیش فعالی در دو یا چند بخش از زندگی فرد مشاهده می‌شوند. یعنی خانه، محل کار، مدرسه و روابط اجتماعی. ۵_ بیشتر اوقات کودک دست و پاهایش را تکان می‌دهند و بر روی صندلی پیچ و تاب می‌خورد.
همچنین قابل ذکر است که کودکان با اختلال بیش فعالی_کم توجهی، در سه حیطه کلی زیر مشکل دارند: بیش فعال و پرتحرک، عدم تمرکز و بی‌توجهی، رفتارهای ناگهانی و تکانشی.
کودک بیش‌فعال، ممکن است فقط در یکی از سه حیطه گفته شده مشکل داشته باشد. علت این اختلال نقص در سیستم اعصاب مرکزی کودک است. و نقص جزئی در کنترل توجه و تمرکز و فعالیت دارد. این کودکان بسیار باهوش و با استعداد هستند ولی با وجود این، در زندگی تحصیلی و شغلی، موفق نمی‌شوند زیرا نمی‌توانند بر چیزی تمرکز کنند؛ و انرژی و استعدادهای سرشار خود را در جهت درست به کار بگیرند.
راه‌های کنترل کردن کودکان بیش‌فعال کدام است و چطور می‌توان با آنها رفتار کرد؟
1_ حساس نشوید:
به بیش‌فعالی دانش‌آموزان حساسیت فراوان نشان ندهید. زیرا احتمال دارد برای آنها جلب توجه باشد.
2_ محیط آرام:
تا می‌توانید کلاس را با روش‌هایی آرام کنید. کودکان بیش فعال در محیط پر سر و صدا و شلوغ، تحریک پذیری بیشتری دارند. قصه گویی، برای آرامش کلاس می‌تواند بسیار موثر باشد.
۳_ تمرکز داشتن:
ارامش و تمرکز دانش‌آموزان بیش فعال را به هم نزنید. زمانی که مشغول انجام تکلیفی است با او حرف نزنید. دانش‌آموزان بیش فعال، زود تمرکز خود را از دست می‌دهند.
۴_ برنامه‌ریزی کنید:
به او کمک کنید که برنامه ریزی در کارهایش را یاد بگیرد. و سعی کند تا برنامه‌ی روزانه، برای خودش بنویسد.
۵_ کارهایش را محدود کنید:
تعداد کارهای کمی از او بخواهید. برخی از دانش‌آموزان بیش فعال، در مدرسه کارهای متنوع و زیادی انجام می‌دهند که این کار درستی نیست. دانش‌آموزان بیش فعال، باید تعداد کارهای محدودتری انجام دهند.
۶_ شنا، یک ورزش عالی برای کودکان پر تحرک است. این ورزش باعث باز کردن ذهن، تقویت عضلات، بالا بردن احساس اعتماد به نفس و حفظ تعادل در کودکان می‌شود.
فراموش نکنیم که هر بچه ای که شیطنت می‌کند و جنب و جوش زیادی دارد، بیش‌فعال نیست! فاکتور دیگری هم لازم هست تا بشود برچسب بیش فعالی را به بچه ها زد.
انرژی اضافه این کودکان باید از طریق فعالیت‌های مثبت از جمله ورزش کردن مصرف شود. بهتر است آنها را برای بازی به زمین های بزرگ برد و اجازه داد که به فعالیت‌های لذت بخش بپردازند. یا اینکه روزانه برای پیاده روی آنها را از خانه خارج کرد.
هرگز این کودکان را کتک نزنیم و مورد تنبیه بدنی قرار ندهیم. زیرا رفتار انتقام جویانه از آنها سر خواهد زد. بهتر است با آنها مودبانه و با محبت صحبت کنید. البته در برخورد با سایر کودکان نیز داشتن رفتار مهرآمیز و عاری از خشونت لازم است.
گروهی از مواد غذایی، از جمله کاکائو، شکلات، قهوه، نسکافه، نوشابه های رنگی و تنقلات؛ باعث تحریک پذیری می‌شوند و لازم است تا حد امکان از دادن آنها به بچه ها خودداری شود. خواب شبانگاهی برای این کودکان موضوع مهمی است.
آنها باید شبها زودتر به رختخواب بروند و والدین برنامه خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که به هر طریق ممکن است؛ کودک تا دیر وقت بیدار نماند.
چنانچه کودک بیش فعال از لحاظ توجه و تمرکز بسیار مشکل داشته باشد؛ و رفتارهای او موجب اذیت و آزار فراوان شود، بهتر است با روانپزشک کودک و نوجوان مشورت شود تا به صلاحدید او کودک مقداری داروی اختصاصی این اختلال را مصرف کنند.
شیوه بروز و میزان نشانه های بیش‌فعالی، باید به صورتی باشند که با میزان رشدی که از کودک انتظار داریم در تضاد باشد. کودک باید به میزان قابل توجهی در مقایسه با همسالان خود شدید تر باشد. علائم بیش فعالی قبل از سن ۱۲ سالگی(اغلب بین ۴ تا۶ سالگی) مشاهده می‌شود و قابل تشخیص است. و در حال حاضر سن ۱۲ سالگی به عنوان معیاری قابل قبول در نظر گرفته می شود.