دوران نوجوانی یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین دوران زندگی است و بخش عمده شخصیت در این دوران شکل می گیرد. اغلب والدین از نحوه صحیح ارتباط با نوجوانان آگاه نیستند و به همین دلیل کوچکترین حرف یا رفتارشان، سبب بروز واکنش های تند و غیر قابل پیش بینی از جانب نوجوان می شود. نحوه برقراری ارتباط کلامی با نوجوان، اولین قدم برای درک متقابل است.
مهمترین تحولات جسمی و روحی در این دوران شکل می گیرد. دراین ایام، نوجوان و والدین شاهد تغییرات اساسی در ظاهر و روان نوجوان هستند. نوجوان درتلاش است تا بین تصوری که از خود دارد و تصوری که دیگران از او دارند، هماهنگی ایجاد کند. گاهی اوقات طرد شدن از سوی اجتماع یا اطرافیان، می تواند سببب شود که نوجوان از هیچ راهی نتواند احساس هویت کند.
تغییرات هورمونی، جسمی، تغییر نگرش نسبت به خود و اطرافیان، تلاش برای اثبات خود، رهایی از دوران کودکی از جمله مهمترین تغییرات دوران نوجوانی محسوب می شوند.
نحوه تربیت و پرورش نوجوان از دوران کودکی، در کسب مهارت های مواجهه با این دوران بسیار تاثیر گذار است. از طرفی محیط خانواده و مدرسه نیز می تواند بستر رشد روحی و عقلی نوجوان را فراهم کند؛ یا موجب سرخوردگی او شود. از آنجایی که تمام والدین خواهان موفقیت و پیشرفت فرزندان هستند، نحوه برقراری ارتباط با آنان بسیار حایز اهمیت است و می تواند نقش تعیین کننده ای در آینده آنان داشته باشد. در ادامه به چند نکته اساسی برای نحوه ارتباط با نوجوانان اشاره شده است:
1)دستوری حرف نزنید.
سعی کنید مکالمه بین شما و نوجوان کاملا دو طرفه باشد. دستوری حرف زدن و دیکته کردن یکسری دستورالعمل ها، آن هم با صدای بلند، سبب می شود که نوجوان واکنش نشان دهد و حداقل در ظاهر بی اعتنا باشد. لحن صدای خود را آرام کنید و سعی کنید نوجوان را در بحث شرکت دهید. به نحوی برخورد کنید که نوجوان، شما را در مقابل خود نبیند و کاملا حس کند که در کنار او ایستاده اید. با نوجوانان با احترام برخورد کنید و آثار شگفت انگیز آن را مشاهده کنید.
2)هنگام برقراری ارتباط با نوجوان، تمام نکات مثبت او را درنظر داشته باشید و مدام گوشزد کنید.
این کار سبب رشد اعتماد به نفس و عزت نفس نوجوانان شده و نسبت به انجام کارهای خوب تشویق می شوند.
3)به نوجوان توهین نکنید.
توهین به طرف مقابل، در هر سنی باشد، سبب می شود که حرف های شما شنید نشود. یادمان باشد شنونده هر شخصی باشد، هرگز حق توهین ندارید.
4)نوجوان را با هم سن و سالانش مقایسه نکنید.
یادمان باشد رفتار و جایگاه امروز فرزند ما، نتیجه مستقیم تربیت و محیط خانوادگی است که ما برای او ترتیب داده ایم. مقایسه نوجوان با هم سن و سالانش سبب سرخوردگی می شود. هر شخص دارای ویژگی ها و امتیازات مخصوص به خود است که باید با بازگو کردن و مهم جلوه دادن آن، زمینه پرورش و رشد را فراهم کرد.
5)زمان مناسب برای صحبت کردن را پیدا کنید.
یادمان باشد هر زمانی برای صحبت کردن با نوجوان و گوشزد کردن نکات مهم کافی نیست. از قبل زمانی را با هماهنگی نوجوان درنظر بگیرید؛ حتی می توان نوجوان را به یک رستوران، کافی شاپ یا پارک دعوت کرد و پس از ایجاد یک فضای مناسب، شروع به صحبت کرد.
6)به تغذیه نوجوانان اهمیت دهید.
نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی بسیار تحریک پزیر هستند و نسبت به تمام عوامل محیطی واکنش نشان می دهند. سعی کنید از طبخ غذاهای شیرین، چرب و پر ادویه تا حدامکان خودداری کنید. غذاهای سالم به ویژه میوه، سبزیجات، لبنیات کم چرب، گوشت سفید و آجیل توصیه شده است.
مهمترین تحولات جسمی و روحی در این دوران شکل می گیرد. دراین ایام، نوجوان و والدین شاهد تغییرات اساسی در ظاهر و روان نوجوان هستند. نوجوان درتلاش است تا بین تصوری که از خود دارد و تصوری که دیگران از او دارند، هماهنگی ایجاد کند. گاهی اوقات طرد شدن از سوی اجتماع یا اطرافیان، می تواند سببب شود که نوجوان از هیچ راهی نتواند احساس هویت کند.
تغییرات هورمونی، جسمی، تغییر نگرش نسبت به خود و اطرافیان، تلاش برای اثبات خود، رهایی از دوران کودکی از جمله مهمترین تغییرات دوران نوجوانی محسوب می شوند.
نحوه تربیت و پرورش نوجوان از دوران کودکی، در کسب مهارت های مواجهه با این دوران بسیار تاثیر گذار است. از طرفی محیط خانواده و مدرسه نیز می تواند بستر رشد روحی و عقلی نوجوان را فراهم کند؛ یا موجب سرخوردگی او شود. از آنجایی که تمام والدین خواهان موفقیت و پیشرفت فرزندان هستند، نحوه برقراری ارتباط با آنان بسیار حایز اهمیت است و می تواند نقش تعیین کننده ای در آینده آنان داشته باشد. در ادامه به چند نکته اساسی برای نحوه ارتباط با نوجوانان اشاره شده است:
1)دستوری حرف نزنید.
سعی کنید مکالمه بین شما و نوجوان کاملا دو طرفه باشد. دستوری حرف زدن و دیکته کردن یکسری دستورالعمل ها، آن هم با صدای بلند، سبب می شود که نوجوان واکنش نشان دهد و حداقل در ظاهر بی اعتنا باشد. لحن صدای خود را آرام کنید و سعی کنید نوجوان را در بحث شرکت دهید. به نحوی برخورد کنید که نوجوان، شما را در مقابل خود نبیند و کاملا حس کند که در کنار او ایستاده اید. با نوجوانان با احترام برخورد کنید و آثار شگفت انگیز آن را مشاهده کنید.
2)هنگام برقراری ارتباط با نوجوان، تمام نکات مثبت او را درنظر داشته باشید و مدام گوشزد کنید.
این کار سبب رشد اعتماد به نفس و عزت نفس نوجوانان شده و نسبت به انجام کارهای خوب تشویق می شوند.
3)به نوجوان توهین نکنید.
توهین به طرف مقابل، در هر سنی باشد، سبب می شود که حرف های شما شنید نشود. یادمان باشد شنونده هر شخصی باشد، هرگز حق توهین ندارید.
4)نوجوان را با هم سن و سالانش مقایسه نکنید.
یادمان باشد رفتار و جایگاه امروز فرزند ما، نتیجه مستقیم تربیت و محیط خانوادگی است که ما برای او ترتیب داده ایم. مقایسه نوجوان با هم سن و سالانش سبب سرخوردگی می شود. هر شخص دارای ویژگی ها و امتیازات مخصوص به خود است که باید با بازگو کردن و مهم جلوه دادن آن، زمینه پرورش و رشد را فراهم کرد.
5)زمان مناسب برای صحبت کردن را پیدا کنید.
یادمان باشد هر زمانی برای صحبت کردن با نوجوان و گوشزد کردن نکات مهم کافی نیست. از قبل زمانی را با هماهنگی نوجوان درنظر بگیرید؛ حتی می توان نوجوان را به یک رستوران، کافی شاپ یا پارک دعوت کرد و پس از ایجاد یک فضای مناسب، شروع به صحبت کرد.
6)به تغذیه نوجوانان اهمیت دهید.
نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی بسیار تحریک پزیر هستند و نسبت به تمام عوامل محیطی واکنش نشان می دهند. سعی کنید از طبخ غذاهای شیرین، چرب و پر ادویه تا حدامکان خودداری کنید. غذاهای سالم به ویژه میوه، سبزیجات، لبنیات کم چرب، گوشت سفید و آجیل توصیه شده است.