سخن گفتن به عنوان یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین شیوه های برقراری ارتباط بین انسانها، در معرض اختلالات بسیاری، واقع میشود که یکی از این اختلالات، لُکنت می‌باشد.

لکنت زبان چیست؟

اختلال لکنت نوعی ناهماهنگی روان‌تنی است و روان تنی به این معنا است که در لکنت، جسم و ذهن فرد همزمان درگیر می شوند. در چنین حالتی به علت ناهماهنگی بین سیگنال های مغزی و عضله‌هایی که در صحبت کردن انسان، نقش دارند در جسم فرد گرفتگی عضلانی و ناهماهنگی تنفسی اتفاق می‌افتد. همین موضوع سبب می شود که حرف زدن به صورت عادی و پیوسته صورت نگیرد. حتماً همه‌ی شما در طول زندگی، با افرادی مواجه شده‌اید که با این اختلال دست و پنجه نرم می‌کنند، در واقع،فردی که لکنت دارد می‌داند که می‌خواهد چه چیزی بگوید با این حال، کلمات را قطعه قطعه و مُشدد بیان میکند. به عنوان مثال ممکن است در معرفی خودش، گفتاری به این صورت داشته باشد: م م م من، ی‌ی‌یاش‌ش‌شارم. ( من یاشارم!)

 نشانه های لکنت:

_ همانطور که در معرفی لکنت گفته شد، از نشانه‌های لکنت قطعه‌قطعه بیان کردن کلمات همراه با مشدد و با تکرار ادا کردن حروف و هجاها است.

_ اصوات اضافه‌ای همچون (oom) یا (aaa) میان صحبت‌ها

_ ممکن است شما احساس کنید که فرد، دستپاچه شده و نمی داند که چه چیزی می‌خواهد بگوید، درحالیکه پیش‌تر هم ذکر شد فردی که لکنت دارد می‌داند که می‌خواهد چه چیزی بگوید اما در بیان حرف‌هایش دچار مشکل می‌شود.

_ از آنجایی که گفتار مهمترین پل ارتباطی بین انسان هاست کسی که مهمترین پل ارتباطی اش را دچار سستی می‌بیند، ممکن است که از حرف زدن در جمع بترسد. و همین ترس موجب می شود زمانی که فرد مجبور به صحبت کردن است نشانه‌های زیادی از استرس را در حالات او مشاهده کنیم. نشانه هایی از قبیل بیقراری در نشستن ،تکان دادن بیش از اندازه پاها، قورت دادن استرسی آب دهان و....

مقدار شیوع لکنت بین کودکان و بزرگسال

درصد بزرگسالانی که به لکنت دچار هستند یک درصد می باشد و درصد شیوع اختلال لکنت بین کودکان ۳ تا ۵ درصد است که از این سه تا پنج درصد پسران ۴ درصد بیشتر از دختران در معرض اختلال لکنت زبان می باشند.

همچنین طبق یافته های برخی از محققان حیطه گفتار درمانی ممکن است بعضی از کودکانی که روان‌تر و سلیس تر صحبت می‌کنند بیشتر از سایر کودکان در معرض این اختلال قرار بگیرند. که این به علت، حجم زیاد هیجانی است که این کودکان، برای ارائه صحبت هایشان تجربه می‌کنند.

عوامل لکنت در کودکان و بزرگسالان: 

ژنتیک:

اگر در یک خانواده سابقه لکنت وجود داشته باشد ممکن است که در کودک به صورت ژنتیکی زمینه لکنت وجود باشد و عاملی سبب بروز این زمینه شود، این عامل می‌تواند، یك فشار روانی برای کودک برای کودک باشد. همچون به وجود آمدن موقعیت جدیدی که سازگار شدن کودک با آن برایش مشکل باشد. موقعیتی همچون تولد یک نوزاد جدید، مشاهده یک دعوا، از دست دادن عزیزی و مواردی از این قبیل.

آسیب های مغزی:

هم چنین موردی که در بزرگسالان می‌تواند سبب به لکنت شود برخی از آسیب های مغزی همچون سکته مغزی است. نکته جالبی که در این زمینه وجود دارد این مورد است که افرادی که دارای مهارت در دو زبان زنده دنیا هستند بعد از سکته کمتر از سایر گروه‌ها در معرض اختلالات گفتاری‌ای، همچون لکنت قرار می‌گیرند.

علل روانی:

کودکانی که دچار هیجانات بیش از حد، استرس، بیش فعالی و اختلال نقص توجه هستند، بيشتر از سایر کودکان ممکن است كه در معرض لکنت قرار بگیرند.

همچنین شوک عاطفی از عواملی است که می تواند احتمال ابتلا به لکنت را بالا ببرد.

تغذیه:

تغذیه نمی تواند عامل کافی برای ایجاد لکنت باشد اما می‌تواند لکنت را تشدید کند از این رو لازم است افرادی که دچار لکنت هستند در رژیم غذایی شان خوردن مواد غذایی با طبع سرد را محدود کنند زیرا این مواد غذایی دچار اسپاسم عضلانی بیشتر میشود همین سخن گفتنِ روان را برای فرد مشکل می‌کند. همچنین برای کودکانی که لکنت آنها منشاء روانی ای همچون بیش فعالی و هیجان بیش از حد دارد، باید پرهیز از خوردن مواد قندی صورت بگیرد، به عنوان مثال خوردنِ نوشابه،کاکائو، شکلات و در یك کلام مواد غذایی قندی، به شدت در برنامه غذایی‌شان، کاسته شود.

درمان لکنت:

روند درمان لکنت سینوسی است، زیرا لکنت تا به حد ثابتی برسد دچار فراز و فرود های بسیاری میشود. همین موضوع باعث می‌شود که درمان لکنت هم افت و خیز داشته باشد. بعضی اوقات درمان فرد زمانی شروع می‌شود که لکنت فرد در زمان اوج گیری است در این حالت گفتار درمانگر نمی‌تواند لکنت را بکاهد تنها می‌تواند شدت اوج گیری لکنت را کنترل کند.

در یک بازه زمانی ۶ ماهه ۱۲ ماهه لکنت مدام کم و زیاد می‌شود.

 برخی از گفتار درمانگران معتقدند اگر کودکی در سن سه تا سه سال و نیم دچار لکنت شده است باید بازه زمانی چند ماهی صبر کرد تا لکنت به حد ثابتی برسد سپس مداخله درمانی را آغاز کرد، اما در مورد کودکان پنج سال به بالا می توان با وقفه کمتری مداخله درمانی را آغاز کرد. این سن را می توان زمان خوبی برای درمان لکنت دانست.

 اگر چه درمان دارویی برای اختلال لکنت وجود ندارد اما خوشبختانه می‌توان گفت که این اختلال تا حد زیادی قابل درمان است. حتی اگر لکنت در یک فرد به صفر هم نرسد می‌توان تا حد زیادی این عارضه را در او کاهش داد..

به طور معمول،پروسه درمانی لکنت، حداقل ۱ سال زمان می‌برد.

طرز برخورد مناسب با فردی که دچار لکنت شده است:

نکته‌ای که خانواده‌ها در این زمینه باید بسیار به آن توجه کنند این است که فردی را که دچار لکنت شده دچار اضطراب و استرس مضاعف برای حرف زدن نکنند. چراکه فشار آوردن برای حرف زدن باعث تشدید استرس می‌شود و استرس نیز لکنت را تشدید میکند. همچنین کودک یا بزرگسالی که دچار لکنت شده به هیچ عنوان نباید مورد تمسخر واقع شود.

بهترین کار این است که در حین درمان، حمایت‌ و محبت‌مان را به او، اعلام کنیم و صبوری کنیم تا این بازه زمانی، بگذرد.