شما همتابه حال در اطرافیان خود، گاهی در سنین مختلف شاهد تیکهای عصبی و اختلالات رفتاری از جانب آنها بودهاید. حرکاتی که بیدلیل، سریع و به صورت مکرر انجام میشوند. مثلاً کسی که بدون دلیل و به طور طولانی مدتی پای خود را تکان میدهد، فردی که بیش از حد و پشت سرهم پلک میزند، شانه خود را ناگهان و غیرارادی تکان میدهد، پوست لب خود را میجود، بدون علت بیماری و در فواصل کوتاه سرفه میکند و... مجموع این رفتارها یک عنوان کلی دارند: تیکهای عصبی همانطور که گفته شد تیکهای عصبی شامل حرکات، رفتارها و حتی ایجاد کردن اصوات به صورت غیرارادی و ناگهانی هستند. که از یک فرد سر میزنند. این رفتارها اغلب به هنگام استرس افزایش پیدا کرده و همواره موجب مختل کردن و کاهش تمرکز شخص خواهند شد. تیکهای عصبی بر اساس نوع عملیشان به دو گروه طبقهبندی میشوند. تیکهای صوتی، تیکهای حرکتی تیکهای صوتی: تیکهایی که به همراه اصوات هستند. از جمله: سرفه کردنهای بیدلیل و پشت سرهم، صاف کردن گلو و... و اما این گروه انواع پیچیدهتری همچون تکرار کلمات، بددهنی، پژواک کردن کلمات آخر حرف طرف مقابل و... هستند. تیکهای حرکتی: این گروه در قالب رفتار فیزیکی انجام پذیر هستند. رفتارهایی همچون پلک زدنهای غیرارادی، شکلک در آوردن، منقبض کردن یکی از نواحی صورت، تنگ کردن چشمها، حرکت دادن دورانی مردمک چشم، تکان دادن سر و... معمولاً این موارد از تیکهای عصبی را در کودکان بیشتر مشاهده میکنیم. و اما تیکهای براساس ماندگاری در یک بازه زمانی، به صورت دو دستهی گذرا و مزمن شناخته میشوند. تیکهای گذرا حداقل ۴ هفته و حداکثر یک سال به طول میانجامد. اما تیکهای مزمن همانطور که از اسمشان پیداست بیشتر از ۱۲ ماه، فرد و زندگی او را تحت شعاع قرار میدهند. علل ایجاد تیکهای عصبی و گسترش آن چیست؟یکی از جنبههای ایجاد تیک عصبی میتواند مربوط به سیستمهای مغزی باشد که در این میان ممکن است ردی از ارث وجود داشته باشد؛ و یا میتواند به دلایل روانشناختی بروز کرده باشد. تیکهای موقت و گذرا میتوانند بر اثر علت ایجاد شان و پس از برطرف شدن آن علت، فروکش کرده و از بین بروند. اما بعد دیگری هم وجود دارد. و این امکان را هم باید مد نظر داشت که گاهی تیکههای گذرا که جدی گرفته نمیشوند به سمت تیکههای مزمن رفته و پیشرفت میکنند. همچنین در خصوص تیکهای گذرا به والدین توصیه میشود که راهکارهای غیر اصولی همچون قرار دادن تیک.های فرزند در کانون توجه، تذکر دادنهای مکرر، و سرزنش کردن و در نهایت تحقیر کردن کودک به خاطر آن تیک بپرهیزند. تیکهای مزمن در مواردی که تشدید در روند تیک ایجاد میشود، میتوانند باعث بروز مشکلاتی برای فرد بشوند. بنابراین ابتدا بررسیهای مغز و اعصاب انجام میگیرد و بعد از رد علل مغزی، باید دورههای روانپزشکی در پیش گرفته شود. در این بین راههای درمانی شامل دارویی و غیردارویی هستند. در مورد اولین روش همانطور که گفته شد؛ پس از مراجعه به پزشک، پروسه درمان به شیوه گفتاری و تجویز دارو شروع خواهد شد. و در رابطه با شیوه دوم میتوان گفت که به آموزش روشهای برخوردی مناسب به والدین و حتی معلم نیاز است. آنها باید آگاه شوند که این حرکات در کودکان غیرارادی است و این تیکها دلیلی برای سرزنش کردن، تحقیر کردن و پرخاشگری به کودک نیست. والدین در این روش یاد میگیرند که در صورت بروز تیک حواس کودک را پرت کنند تا از عاملی که باعث بروز استرس و اضطراب شده است دوری کنند. و نیز اعتماد به نفس کودک را افزایش دهند. همچنین به کودک نیز راهکارهایی را باید آموزش داد به طور مثال رو به آیینه بیاستد و اگر احساس کرد که دچار تیک می شود در برابر آن مقاومت کند و این کار را در طی روز چندین بار انجام دهد.