از عمده مسائلی که همواره برای خانواده‌ها دارای اهمیت می‌باشد؛ رسیدگی به بهداشت دهان و دندان فرزندانشان است. از آنجایی که این موضوع تاثیر مستقیم و محسوسی در ظاهر زیبا، عملکرد بهتر به هنگام جویدن غذاها، داشتن کودکانی شاداب‌تر و به‌طورکلی برخوردار از سلامت روحی و جسمی بیشتر است؛اهمیت آن به مراتب بیشتر از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین چنانچه به این بعد از سلامت رسیدگی نشود؛ و در صورت پوسیدگی و خراب شدن دندان‌ها و یا به هر علت دیگری که موجب اختلال در سلامت دهانی کودک شود؛ فرزندان با آثار و پیامدهایی همچون دردهای ناشی از پوسیدگی دندان و دیگر بیماری‌های ناحیه دندانی و دهانی، اختلال در روند جویدن راحت و صحیح غذا، بوی نامطبوع دهان و... درگیر خواهند بود. از این رو نیاز است که به فرزندان خود از همان سنین کودکی مراقبت از دندان‌ها و رعایت بهداشت دهانی را آموزش دهیم و در این راستا در کنار آنها بمانیم و نظارت‌های لازم را انجام دهیم؛ تا اینکه در نتیجه‌ی استمرار در آموزش و تشویق کودک به مسواک زدن، این عادت زیبا در کودک نهادینه شود.
همچنین کودک با درک کردن ارزش سلامت دندان‌ها و اهمیت برخورداری از سلامت دهانی، بدون نیاز به اجبار، تا بزرگسالی از خود و سلامت دهان و دندان‌اش محافظت خواهد کرد. و طبعاً در هیچ شرایطی از مراقبت از دندان‌هایش غافل نخواهد شد.
راهکارهای علاقمند کردن فرزندان به مسواک زدن چیست؟
۱_رو به آینه بایستید و مسواک بزنید. ۲_ بعد از غذا خوردن، مسواک زدن را در اولویت بگذارید. ۳_ به صورت خانوادگی و به شکل یک فعالیت و سرگرمی دسته جمعی مسواک زدن را انجام دهید. ۴_ هرگز با اجبار و تهدید کردن کودک به مسواک زدن، این کار را برای او به بدترین فعالیت و ناگوار ترین چیزی که باید انجام دهد تبدیل نکنید. ۵_ هرگز بابت مسواک نزدن، کودک را مورد پرخاشگری، سرزنش و تنبیه قرار ندهید. او خود باید علاقه‌مند به این کار باشد. پس به جای آن، در صورت مسواک زدن، او را تشویق کنید و به او پاداش دهید. و در کودک احساس مثبتی ایجاد کنید. ۶_ به وسیله یک داستان او را تشویق به مسواک زدن کنید. می‌توانید در این داستان، خود فرزند را قهرمانان بدانید که به جنگ میکروب‌ها، باکتری‌ها و بیماری‌های دهانی می‌رود. ۷_ هنگام خرید محصولات بهداشتی برای دهان و دندان، فرزندتان را به همراه خود ببرید و اجازه دهید که مسواک و خمیر دندانش را خودش انتخاب کند. این کار باعث می‌شود تا کودک به موجب علاقه‌ای که به مسواک و خمیردندان انتخابی خود دارد، مسواک زدن را هم بدون ایجاد دغدغه برای والدین انجام دهد. ۸_ مسواک زدن را نوبتی کنید. احتمالاً فرزندان در سنین پایین‌تر نمی‌توانند به صورت صحیح این عمل را انجام دهند و امکان دارد مقداری از پلاک‌ها و دیگر آلودگی‌ها به طور کامل از بین نروند و باقی بمانند. بنابراین نوبت صبح را بر عهده کودک بگذارید و مسواک زدن در شب برای فرزندتان را خودتان انجام دهید. و تا زمانی که کودک آمادگی کامل برای برآمدن از عهده این عمل را به دست می‌آورد؛ این روند را ادامه دهید. ۹_ در این زمینه الگوی مناسبی برای فرزندانتان باشید! به این منظور در مقابل آنها مسواک زدن را در دو نوبت صبح و شب انجام دهید تا کودکان به انجام دادن این کار تشویق شوند. ۱۰_ هنگام مسواک زدن در همان مدت زمانی که می‌خواهید؛ از شعرها و آهنگ‌های مورد علاقه کودک استفاده کنید و به این ترتیب تا زمانی که آهنگ قطع می‌شود مسواک زدن را ادامه دهید. ۱۱_ اگر کودک برای مسواک زدن همواره مشکل ایجاد می‌کند از دندانپزشک متخصص کمک بگیرید. طبیعتاً کودکان حرف افراد بزرگسال را که در این حوزه تخصص دارند راحت‌تر قبول می‌کنند.
در واقع آموزش مسواک زدن به شیوه درست، و رعایت بهداشت دهانی، آن هم در سنین پایین‌تر موجب نهادینه کردن این عادت پسندیده در کودکان تا بزرگسالی می‌شود. و نوعی سرمایه گذاری برای سلامت دهان و دندان وی خواهد بود. که کودک در تمام عمر از سود آن بهره مند خواهد شد.
مسواکی که برای کودک توصیه می‌شود باید کوتاه و نیز دارای سری کوچک و دسته و بدنه‌ای ضخیم و پرحجم باشد. همچنین الیاف به کار رفته برای موهای نایلونی باید مرغوب و نیز بسیار نرم باشند تا از آسیب رسیدن به بافت لثه، خونریزی و صدمه رسیدن به بافت دندان جلوگیری شود. همچنین هر مسواک بین ۳ تا ۴ ماه عمر مفید دارد و بعد از این مدت باید تعویض شود.
مدت زمان مناسب و لازم حداقل ۲ دقیقه است. بنابراین در این زمان باید صبورانه مراحل زیر را طی کرد:
۱_پاک کردن سطوح خارجی دندان‌های فک بالا و بعد فک پایین.
۲_ پاک کردن و شستشوی سطوح داخلی دندان‌های فک بالا و بعد فک پایین.
۳_ تمیزکردن سطوح خارجی و سپس داخلی دندان‌های جونده
۴_ توجه به دندان‌های انتهایی فک بالا و پایین
۵_ حداقل ۱۰ بار حرکت جلو عقب و نیز دورانی در هر ناحیه انجام شود.
۶_ مسواک زدن به آرامی بر روی لثه و روی زبان.
۷_از خمیردندان و در صورت نیاز دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید. ۸_مسواک را در محیط خشک و خنک و دور از نور آفتاب و رطوبت قرار دهید.
نکته مهم این است که داشتن یک رژیم غذایی صحیح و اصولی بسیار زیاد در بهداشت دهان و دندان تاثیر گذار است. پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، دندان هایی محکم و مقاوم در برابر پوسیدگی و افتادن برای کودکان به ارمغان می‌آورد. این رژیم و برنامه غذایی باید دربرگیرنده طیف استانداردی از میزان ویتامین ها، مواد معدنی، کلسیم، فسفر و از همه مهمتر فلوراید باشد. توجه داشته باشید که غذاهای شیرین و نشاسته‌ای باید همراه وعده‌های اصلی غذایی سرو شوند چراکه این زمان میزان بزاق اضافی دهان موجب شست و شوی باقی مانده غذا از دهان شده و اثر اسیدی ترکیب این مواد با پلاک های دندانی و در نهایت پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد.
خوراکی ها و مواد غذایی از قبیل آبنبات، نوشابه ها، برنج، چیپس و سیب زمینی و... به پلاک روی دندان افزوده شده و منجر به تولید ترکیبی اسیدی می‌شوند. و در نهایت باعث فرسایش مینای دندان و پوسیدگی آن خواهند شد. یکی از مواد موثر در حفظ دندان ها از پوسیدگی، زایلیتول نام دارد. از منابع طبیعی آن می‌توان به میوه‌ها، انواع توت، قارچ، کاهو، گیاهان پهن برگ تیره و ذرت اشاره کرد.