ما با برسی دقیق‌تر
آموزش‌و‌پرورش، می‌توانیم با اهداف و در نتیجه دست‌آوردهای مطلوب آن آشنا شویم.
تمام جوامع توسعه یافته و رو به پیشرفت، پایه و
شالوده‌ی تمام علوم را مقاطع ابتدایی و دبستان آن کشور می‌دانند. و دبستان‌ها به
عنوان تاثیرگذارترین و مهمترین مقطع تحصیلی، و دوره‌ای پررنگ در شکل‌گیری شخصیت و
تا حدودی آینده کودکان و دانش‌آموزان و نیز رشد دهنده اکثر ابعاد وجودی انسان
شناخته می‌شوند.
همچنین این پایه
تکمیل کننده و استمرار بخش رشد و تکوین ابعاد شناختی، روحی، زیستی و اجتماعی دانش‌آموزان است. که تا حدودی از ابتدای کودکی در محیط خانه و فضای خانواده با توجه به
فرهنگ و تاریخ آن خانواده، پی‌ریزی شده است.
این پایه، پرورش
دهنده استعدادهای نهان در دانش‌آموزان است. و نیز توسعه دهنده رابطه اجتماعی، نحوه
مناسب برقراری ارتباط با دیگران در سایه تربیت، و چگونه سالم و مسالمت آمیز زیستن
و نیز حرکت مستمر در مسیر موفقیت است.
آموزش دبستان، از
ابتدا بر پایه عدالت آموزشی و فراگیری آموزش عالی در تمام مناطق و برای تمام اقشار
و طبقات جامعه شکل گرفت. و امید بر آن است که با عمل به این اصل، بتوان نقش جامعه
را در پرورش یکسان و مطلوب تمام استعدادهای یک سرزمین، پررنگ و موثرتر کرد.
در یک سیستم آموزشی
استاندارد و ایده‌آل، معلم، دانش‌آموز و اهداف تدوین شده آموزشی، با همکاری یکدیگر
کشوری توسعه یافته و مدرن و به دور از هر گونه وابستگی اساسی را خواهند‌ساخت. از
آنجایی که معلمان سعی در حرکت در مسیر رسیدن به اهداف آموزش‌و‌پرورش، و عمل به
قوانین وضع شده در آن در راه دستیابی به اهداف آن دارند، در نتیجه وضع قوانینی
صحیح در چارچوب اهداف متعالی، ضروری است. چراکه این اهداف هستند که مسیر را برای
معلم و در نهایت دانش2آموز روشن می‌کنند. و به معلم در انتخاب ابزار مناسب، نوع محتوای
مورد نظر، و به کاربردن صحیح ابزار یاری می‌دهد. و دنبال کردن اصول و اهداف اساسی
وکلی همچون:
اهداف اعتقادی و
معنوی
اهداف اخلاقی
اهداف علمی و
راهبردی-آموزشی
اهداف فرهنگی و هنری
اهداف اجتماعی،
زیستی، سیاسی و اقتصادی
و در آخر دستیابی به نتیجه‌ای مطلوب را آسان و ممکن
می‌کند.
این نکته حائز اهمیت
و نیازمند به ذکر است، که این اهداف آموزش‌و‌پرورش، محرک تعیین و برسی دقیق
محتواهای آموزشی، ابزارآموزشی، روشها و ساماندهی محتوا و در نهایت تمامی اجزای
تعلیم و تربیت در مدارس می‌باشند. می‌توان در ادامه این بحث به موارد کلی زیر نیز
اشاره نمود:
1- کشف و ارتقای استعداد
های کودکان و دانش‌آموزان
بر اساس حکمت و عدالت در خلقت و جهان طبیعت، هر
یک از انسان‌ها در جهان آفرینش، تنها دارای بخشی از استعدادها هستند، که برای ظهور
آنها نیازمند شناخت و ارتقا هویت خود و پرورش توانمدی‌ها در همان حوزه می‌باشند. حوزه‌های استعدادی در افراد مختلف، متفاوت و یا در به کمال رساندن آنها و میزان بهره‌مندی از هوش و ذوق و توانایی، اختلاف وجود دارد. و مجموع این اختلافات
و تفاوت‌ها، جامعه بشری را به کمال خواهد رساند و آن را تکمیل می‌کند.
رَبُّنَا الَّذی اَعطی کُلّ شَی ء
خَلقَهُ ثُمَّ هَدی
{ پروردگار ما
کسی است که به هر چیز، آفرینش خاص خودش را داده و سپس آنها را هدایت
کرده است.}
هدف از کشف
استعدادهای نهان و حتی بارز دانش‌آموزان، آشکار نموندن توانایی های بالقوه دانش‌آموز است. از این رو استعدادها و توانایی‌ها به دودسته عمومی و خاص رده بندی می‌شوند.
استعدادهای عمومی،
باید همه گیر شده و در تمام افراد جامعه به ظهور برسد. چراکه پایه و بنیاد زندگی
اجتماعی به حساب می‌آید. و اما استعدادهای خاص، همان توانمندی های فردی به شمار
می‌روند که در اثر وجود و یا عدم وجود آن، قابلیت‌ها‌‌ی متنوعی را در بین افراد مشاهده می‌کنیم.
برخی افراد در بعضی زمینه ها از دیگران برتری دارند. مثل استعدادهای هنری،
موسیقایی، ریاضی و توانایی حل مسائل و خلق مسایل، و دیگر موارد. اما این بدان معنا
نیست که دیگران از داشتن استعدادهای خاص محروم هستند. اگر چه این زمینه‌ها در آنها کم‌رنگ است و یا به طور کلی از آن بی‌نصیب هستند، اما اگر در صدد کشف و شناخت خود بر آیند استعدادهای خاص خود را
خواهند یافت.
2- معرفی و آشنا کردن
دانش آموزان با مسائل دینی:
در دوره ابتدایی،
همان طور که در کتاب‌های آموزشی هم به موضوعات دینی و معنوی پرداخته شده‌است، دانش‌آموزان باید با معارف دینی همچون رمز پیدایش بشر، آفرینش و خلقت جهان و نور هستی و
زندگی معصومین و پیامبران و نکات ارزشمند قرآنی آشنا شوند. و آموزش‌و‌پرورش نیز در
این راستا گام‌های زیادی برداشته است.
3- پرورش و توسعه حس
مسولیت پذیری و استقلال طلبی و احترام به حقوق دیگران:
در این پایه با توجه
به اصل تربیت و تعلیم، و انعطاف‌پذیری دانش‌آموزان ، آموزش نظم و انضباط، مسئولیت‌پذیری و تعهد، کنترل و برقراری تعادل در احساسات، و نیز رعایت حقوق دیگران و کمک
کردن را باید در اولویت‌های اهداف آموزشی قرار داد.
4- انتقال و آموزش نکات
بهداشتی، ایمنی و خودداری، خود محوری و آشنایی با هنجارهای اجتماعی:
دانش‌آموزان در پایه
ابتدایی با توجه به داشتن میانگین حدودی سن تحصیلی، قادر به درک مفاهیم در بخش
آموزش قوانین اجتماعی و دریافت ایمنی‌های لازم و پیشگیری از خطرات احتمالی در سنین
بالاتر و هنجار شکنی‌های دوران نوجوانی و جوانی هستند. بنا بر این قوانین، با عبارات
و کلامی صمیمانه و قابل درک، این قواعد و آموزه‌های ضروری را می توان در کنار
آموزش دروس متداول درسی به آنها آموزش داد.
از آنجاییکه ما در یک
دنیا‌ی رو به توسعه و پیچیده زندگی می‌کنیم، و این پیچیدگی روز به روز بیشتر می‌شود، از این رو می‌توان جلساتی را در رابطه با ارائه اطلاعات بهداشتی و ایمنی و
نیز اخلاق و قوانین و ارزش‌های اجتماعی، برای فهماندن این مسئله، که قانونِ داشتن
زندگی اجتماعی سالم، در رعایت حقوق دیگران است برای آنها درنظر گرفت.