کودک آزاری به هرگونه عملی گفته میشود که باعث آسیب رسیدن به جسم و روح یک کودک شود و همچنین اثرات منفیِ همیشگی بر روح و روان و جسم کودک وارد کند.کودک آزاری عبارت است از رساندن هرگونه آسیب جسمی یا روانی کودک به دست پدر و مادر و کسانی که نسبت به او مسئول هستند.
هرگونه عمل ناپسندی که به سلامت روانی و جسمی فرد زیر ۱۸ سال، آسیب وارد می کند کودک آزاری محسوب میشود. متاسفانه این آسیب اجتماعی، با توجه به روند رو به رشد اعتیاد، اختلاف زوجین و مشکلات اقتصادی در جوامع، رو به گسترش است. از این رو لازم است که با مصادیق آن آشنا شده و در پیشگیری از آن و از بین بردن آن، بکوشیم.
برخی از این کودک آزاری ها آشکار بعضی غیر آشکارند. طبق تعریف کنفدراسیون حقوق کودك، موارد زیر، شامل کودک آزاری میشود.
1_قرار دادن کودک در مکان های ترسناک.
2_ تنها گذاشتن کودک در منزل.
3_اخراج کودک از منزل و یا فرستادن و به حمام یا زیرزمین به عنوان تنبیه.
4_محروم کردن کودکان از بازی و تفریح.
5_ سرکوب کردن احساسات کودک و اجازه گریه ندادن به کودک.
6_ مسخره کردن و ایجاد حس حقارت در کودک
7_ تبعیض گذاشتن بین دختر و پسر در بین فرزندان.
8_عدم ارتباط چشمی با کودک.
9_ گوش ندادن به صحبت‌های کودک
10_بی توجهی به بهداشت تغذیه و پوشاک کودک.
11_ مشاجرات خانوادگی در حضور کودک.
12_استفاده نادرست از داروهای خواب آور برای کودک
13_استعمال دخانیات و استفاده از الکل در حضور کودک.
14_استفاده از کودک برای تحریک جنسی و ارضا در بزرگسالان.
15_محروم کردن کودک از محبت و آغوش گرم.
16_ بهره کشی و توقعات نامعقول از کودک.
17_ عدم رعایت کردن بهداشت کافی در محل زندگی کودک.
18_ برقراری رابطه جنسی مقابل کودک.
19_ نشان دادن محتوای نامناسب اخلاقی و جنسی به او.
20_ وادار کردن کودک به برهنه بودن.
21_ انتشار عکس های بدن او.
21_ آسیب های جسمی همچون کتک زدن، هل دادن، پرت کردن بریدگی، کبودی، شکستگی، استخوان، حمله فیزیکی
22_ وارد بازار کار جدی کردن کودک در صورتی که به ساعتهای بازی، تربیت و تحصیل کودک صدمه وارد شود.
23_ وابسته کردن کودک به مواد مخدر.
24_ استفاده از الفاظ رکیک و نامناسب پیش روی کودک.
25_عدم ثبت نام کودک در مدرسه و مانع تحصیل او شدن.
26_بی‌توجهی در تغذیه کودك.
27_ ازدواج زودهنگام کودک همسری
28_گذاشتن کودک کنار همسری که دچار اختلالات روانی است
29_ شرطی کردن دوست داشتن او به ماندن او نزد شما در صورت طلاق از همسر.
30_تهدید های کلامی.
31_ تنبیه بدنی در مدارس.
32_ استفاده از جملات مخرب
کانون ناهید مرازمانی، ده جمله سمی را به معرفی می‌کند که گاهی حتی از تنبیه‌های بدنی نیز بدتر هستند. جملاتی از این قبیل که والدین نباید به هنگام عصبانیت، از آنها استفاده کنند
۱) برو از جلو چشمم نبینمت.
۲) دیگه دوستت ندارم.
۳) صبر کن بابات بیاد.
۴)تو خیلی.... هستی.
۵) فلانی را ببین.
۶) بس کن، کاری میکنم پشیمون بشی.
۷)تو کی میخوای بزرگ بشی؟
۸)تو کی میخوای بفهمی؟
۹)تشویق بیهوده.
۱۰) گفتن گریه نکن با لحن دستوری و عصبانی.
داشتن توقع زیادی فاصله عاطفی شما را با فرزندتان بیشتر می‌کند توقع منطقی را با توجه به سن و توانایی فرزند داشته باشید.
پیامدهای کودک آزاری:
تنبیه کودک روانی احتمال دچار شدن کودک به اختلالات و آسیب‌های روانی را بالا میبرد. و می تواند در دراز مدت به مواردی همچون افسردگی شدید، اضطراب و گرفتار شدن در دام اعتیاد شود.
تجربه و تحقیقات نشانگر این موضوع است که هرگونه تجربه تلخ و ناخوشایند دوران کودکی می‌تواند اثرات بلند مدت و جبران ناپذیری در زمان بزرگسالی فرد داشته باشد. تمام جنبه های رشد و سلامت روانی و هوش او را تحت تأثیرات منفی قرار دهد.
افسردگی، اضطراب، عزت نفس پایین، پرخاشگری، احساس گناه و شرم،زور و خشونت، ابتلا اعتیاد پیامد های پرتکرار کودک آزاری در بزرگسالان نیز که تجربیات تلخ و ناگواری از این قبیل در کودکی داشته‌اند.
طبق تحقیقات سه دسته از کودکان بیشتر از سایر کودکان در معرض کودک آزاری قرار می‌گیرند.
۱)کودکانی که از بدو تولد مشکلات جسمی شدید دارند
۲) کودکانی که به لحاظ جسمی سالم هستند ولی به لحاظ روانی با سایر کودکان تفاوت هایی دارند پدر و مادر رفتار آنها را غیر طبیعی می دانند رفتارهای همچون بدخلقی بیش‌فعالی، بی‌اختیاری در ادرار، شب ادراری و...
۳) کودکانی که حاصل حاملگی های ناخواسته و روابط نامشروع یا غیرقابل پیش بینی در پدر و مادر هستند. در بعضی از جوامع که متاسفانه ارزش جنسیت پسر را از جنسیت دختر بیشتر می دانند متاسفانه فرزند دختر را اذیت میکنند.
با توجه به شرایط کرونا و آموزش های غیرحضوری و محدودیت فضای خانه‌ها، آمار کودک آزاری بالارفته است.
در صورتی که شاهد کودک آزاری کودکی بودید می توانید با شماره 123، تماس بگیرید و این مورد را به اورژانس اجتماعی اطلاع دهید.
کتاب‌هایی که به والدین، روانشناسان و هر کسی که با کودکان سر و کار دارد در مورد این موضوع آگاهی می‌بخشد:
کتاب سوء استفاده جنسی از کودکان.
(کتابی در مورد روش های پیشگیری از کودک آزاری جنسی و نحوه مواجهه با آن)
نویسنده: دکتر جواد محمودی قرائی.
_کتاب کودک آزاری و غفلت.
(کتابی به عنوان راهنمای کاربردی برای روانپزشکان، متخصصان اطفال، پزشکان و روانشناسان)
_کتاب بررسی فقهی و حقوقی کودک آزاری
نویسنده: معصومه موثق
_ کتاب کودک آزاری و بی توجهی به کودکان
نویسنده: ماروین ال.یلومبرگ
_کتاب کودک آزاری
( کتابی درباره انواع آزار جسمی، جنسی، عاطفی و بی‌توجهی به کودکان)
نویسنده: دکتر کتایون خوشابی.
_کتاب کودک آزاری جنسی، رویکردها تشخیص پیشگیری و درمان.